Czy należy bać się łuszczycy? Co to za choroba? Jak sobie z nią radzić? Jak pielęgnować skórę oraz z jakich zabiegów można korzystać chorując na łuszczycę?
Łuszczyca (łac. Psoriasis) to jedna z najczęściej występujących dermatoz. Cierpi na nią ok. 2 % populacji. Płeć w znaczący sposób nie wpływa na częstość występowania choroby, stąd zarówno kobiety jak i mężczyźni chorują tak samo często. Łuszczyca nie jest chorobą zakaźną. Nie możemy zarazić się nią od innej osoby. Jest to schorzenie w dużym stopniu uwarunkowane genetycznie.
Dokładna przyczyna łuszczycy nie jest do końca poznana. Wiadomo, że nadmierna proliferacja naskórka stanowi istotę procesu chorobowego w łuszczycy. Znacznie przyspieszony cykl komórkowy keratynocytów powoduje skrócenie czasu przejścia komórek z warstwy podstawnej do momentu złuszczania (warstwy rogowej) z 28 do 3-5 dni. Z tego powodu zarówno martwe, jak i żywe komórki gromadzą się na powierzchni skóry. Przyczynia się to do powstania czerwonych, złuszczających się ognisk, które dodatkowo pokryte są srebrnymi łuskami.
Dotychczasowe badania dostarczyły wielu informacji dotyczących zmian zapalnych występujących w skórze i naskórku. Znane są także mechanizmy immunologiczne biorące udział w powstawaniu zmian łuszczycowych. Nie ma także wątpliwości, że jest to schorzenie uwarunkowane genetycznie. Potwierdzają to obserwacje rodzin, w których wystąpiła ta choroba. Stwierdzono, że jeśli zarówno matka, jak i ojciec cierpi na łuszczycę to prawdopodobieństwo zachorowania dziecka wynosi aż 70%. Podobna zależność, sięgająca 70%, występuje u bliźniąt jednojajowych. Nie ma jednego genu odpowiedzialnego za powstawanie łuszczycy, a dokładny sposób dziedziczenia nadal budzi wątpliwości. Wiadomo natomiast, że na chromosomach istnieje kilkanaście miejsc (loci), związanych ze skłonnością do powstawania łuszczycy. Część autorów uznaje łuszczycę za chorobę dziedziczącą się w sposób autosomalny dominujący, z niepełną penetracją genu. Inni badacze wskazują na dziedziczenie wieloczynnikowe i uwzględniają czynniki środowiskowe.
Czynniki endogenne prowokujące wystąpienie łuszczycy to m.in.:
- infekcje bakteryjne (paciorkowcowe),
- niektóre leki,
- stres,
- czynniki hormonalne,
- zła dieta,
- alkohol,
- palenie papierosów.
Czynniki egzogenne wpływające na pojawienie się zmian łuszczycowych możemy podzielić na czynniki fizyczne, chemiczne i dermatozy zapalne. Do czynników fizycznych należą m.in.:
- promieniowanie UV,
- promieniowanie rentgenowskie,
- dermabrazja,
- zabiegi chirurgiczne,
- iniekcje,
- ukłucia owadów,
- oparzenia / odmrożenia,
- leczenie akupunkturą.
Czynniki chemiczne mające wpływ na wysiew zmian to m. in.:
- oparzenia chemiczne,
- ekspozycja skóry na substancje toksyczne,
- podrażnienia preparatami zewnętrznymi.
Poza wyżej wymienionymi czynnikami na pojawienie się zmian łuszczycowych mają wpływ także niektóre dermatozy zapalne. Wśród nich znajdują się:
- ospa wietrzna / półpasiec,
- trądzik różowaty,
- odczyny powstałe w wyniku testów skórnych.
Leczenie łuszczycy to długotrwały proces, który zależy od wielu czynników.
Na dobór terapii wpływ ma m. in.: postać kliniczna choroby, rozległość zmian i stopień ich nasilenia, a także wiek pacjenta. Leczenie miejscowe najczęściej stosujemy w ograniczonej postaci choroby, a leczenie skojarzone w przypadku rozległych zmian skórnych. Głównym celem terapeutycznym jest osiągnięcie remisji choroby. Polega ona na redukcji wykwitów skórnych. Skuteczność terapii zależy nie tylko od odpowiednio wybranego sposobu leczenia, ale także, w dużej mierze, od poprawności jego stosowania przez pacjenta.
Właściwa pielęgnacja skóry, osób chorych na łuszczycę nie jest łatwa. Wpływa natomiast na wydłużenie okresów remisji. Jeśli cierpisz z powodu łuszczycy, Twoja skóra zdecydowanie wymaga łagodnego traktowania. W utrzymaniu prawidłowego nawilżenia i natłuszczenia skóry pomocne są emolienty, czyli preparaty kosmetyczne przeznaczone do pielęgnacji skóry charakteryzującej się występowaniem patologicznych stanów suchości. Terapia z ich użyciem pomaga przywrócić jedną z najważniejszych funkcji skóry, jaką jest jej działanie barierowe. Stosowanie emolientów prowadzi do powstania tzw. filmu ochronnego na skórze. Film ten zapobiega utracie wody, zatrzymuje ją wewnątrz komórek i przywraca naturalną warstwę lipidową skóry. Chcąc uzyskać jak najlepsze rezultaty należy aplikować emolienty kilkukrotnie w ciągu doby (najlepiej ok. 3-4 razy). Systematyczne używanie tych preparatów niestety nie wyleczy łuszczycy, ale może przynieść wiele wymiernych korzyści m. in.: zmniejszenie łuszczenia się skóry, zwiększenie jej elastyczności, a także złagodzenie świądu i pieczenia. Pamiętaj, że skóra osoby chorej na łuszczycę jest bardzo delikatna i wrażliwa na przesuszenie i gwałtowne zmiany temperatury. Naskórek objęty wykwitami łuszczycowymi wysycha o wiele szybciej niż zdrowy, co powoduje bolesność, pękanie lub świąd. Do mycia się używaj preparatów łagodnych, najlepiej przeznaczonych dla dzieci lub dla osób o skórze wrażliwej lub alergicznej.
Unikaj agresywnych, podrażniających skórę zabiegów kosmetycznych, w tym peelingu (po zbyt agresywnym pozbyciu się łusek, może dojść do wysiewu zmian łuszczycowych). Depilacja również bardzo podrażnia skórę - w miejscach objętych wykwitami chorobowymi należy w miarę możności z nich rezygnować lub wybierać metody mniej agresywne (ostrożne golenie się maszynką, zamiast depilacji woskiem). W okresie remisji choroby możesz udać się na zabiegi nawilżające, łagodzące i kojące. W naszej klinice zapraszany mi.in.: na zabiegi nawilżające i odżywcze marki „Skin Ceuticals”. Łuszczyca paznokci nie jest przeciwwskazaniem do wykonania manicure, pedicure, czy zabiegów rekonstrukcji płytki paznokciowej. Bardzo dobre efekty terapeutyczne dają również zabiegi karboksyterapii i naświetlanie lampą ledową (TriWings LED System).
Stosowanie tzw. kosmetyków kolorowych (do makijażu) to sprawa bardzo indywidualna. Fluid czy puder pomagają zamaskować ewentualne zmiany łuszczycowe na twarzy. Jednak, gdy skóra jest bardzo przesuszona to niestety możemy uzyskać efekt odmienny od założonego. Ja osobiście polecam kosmetyki mineralne, które powinny działać łagodząco na skórę łuszczycową. Pamiętaj, także o tym, że naskórek na powiekach jest bardzo cienki (ma zaledwie pół milimetra grubości) i może się okazać, że nakładanie cieni do powiek, zanadto go podrażnia. To samo dotyczy tuszu do rzęs. Niestety w tym wypadku, jeśli nie spróbujesz to nie będziesz wiedziała, czy takie kosmetyki są odpowiednie dla Twojej skóry.
U pacjentów chorujących na łuszczycę duże znaczenie odgrywa odpowiednia dieta. Właściwe odżywianie nie leczy choroby, ale sprzyja wydłużeniu okresów wolnych od wysiewów i łagodzi ewentualne pojawienie się zmian. Bardzo korzystna jest tzw. dieta śródziemnomorska, ponieważ jest lekkostrawna, bogata w witaminy i mikroelementy oraz błonnik, a także niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Składa się głównie z warzyw i owoców oraz dużej ilości ryb morskich i oczywiście oliwy (najlepiej gdy jest tłoczona na zimno). Chorzy powinni ograniczać spożywanie żywności przetworzonej, w której znajduje się mnóstwo konserwantów, a także dużej ilości mięsa i tłuszczów zwierzęcych. Powinni unikać stosowania ostrych przypraw, a także picia mocnej kawy i alkoholu.
